شاخه اصلي : آئین دادرسی مدنی و حقوق مدنی
شاخه فرعي : ادله اثبات
موضوع : میزان سندیت و چگونگی سوگند
پرسش :
در جلسه رسیدگی وکيل محترم طرف درخواست قسم را، براي قطع دعوي به اينجانب پيشنهاد، و القاء فرمودند. و سپس موکلشان ( خواهان) بر خلاف دلايل متقن و يقييني موجود، مبادرت به اداي سوگند دورغ کرده است. آیا بنده راه دفاع و استدلالی برای تجدید نظرخواهی دارم یا خیر ؟
پاسخ آقا یا خانم صمصامی:
مطابق ماده 1335 قانون مدني که اشعار ميدارد : " توسل به قسم وقتي ممکن است که دعواي مدني نزد حاکم به موجب اقرار يا شهادت يا علم قاضي بر مبناي اسناد يا امارات ثابت نشده باشد .... " و همچنين مفهوم و مدلول مواد 197 و 271 و 272 قانون آئين دادرسي دادگاههاي عمومي و انقلاب، که حسب مواد آن : اصل برائت است، مگر اينکه مدعي دعوي را ( به ادله احصاء شده قانوني ) اثبات کند؛ در غير اينصورت سوگند دعوي را مختومه مي کند. بلاشک در صورت عدم وجود بينه و ساير دلايل و قراين، نمي توان به سراغ سوگند رفت. مطابق رای حقوقدانان سوگند اخباري تشريفاتي است، که مبتني بر جنبه ي ديني آن ( يعني از ترس خدا ) منتقم است. و مهمتر اينکه آن، برخلاف قاعده و اصل است؛ زيرا بنابر قاعده، نمي بايست صرف گفتار اشخاص، به نفع آنها قابل استناد باشد؛ بنابراين هرچند قانونگذار سوگند را در زمره ادله اثبات دعوي احصاء نموده، ليکن آن را داراي توان اثباتي، و شرايط خاص ساخته است. که از جمله اين شرايط، يکي آن است که : بايستي الزاماً، ادعا متکي به هيچ دليل ديگر نباشد. و بعبارت اخري دليل يا اماره اي بر صحت ادعا ارائه نشده، و در پرونده وجود نداشته باشد. و همچنين ماده 7 آئين نامه ترتيب اتيان سوگند، نيز پذيرش سوگند را ، منوط به نبودن ادله کافي در پرونده اعلام مي نمايد. در حاليکه حسب نظر حضرت امام ( قدس ا... شريف ) در تحريرالوسيله، کتاب " قضاء " ، ذيل " القول في صفات القاضي و مايناسب ذلک " : "يجوز القاضي ان يحکم بعمله من دون بينه او اقرار او حلف في حقوق الناس، و کذا في حقوق ا... تعالي، بل لايجوز له الحکم بالبينه اذا کانت مخالفه لعلمه ، او احلاف من يکون کاذبا فی نظره، نعم يجوز له عدم التعدي للقضاء في هذا الصوره مع عدم اليقين عليه. " اصولاً اگر سوگند بدورغ ادا شود و خلاف علم قاضي ( حاصل از دلايل و قراين ديگر موجود در پرونده ) باشد، پذيرش آن شرعاً جايز نيست .
نوشته : محمد مهدی حسنی
این وب دارای مباحث و مقالات فنی حقوقی است. لیکن با توجه به علاقه شخصی، گریزی به موضوعات "ادبی" و "اجتماعی" خواهم زد. چرا و چگونه؟ می توانید اولین یاداشت و نوشته ام در وبلاگ : "سخن نخست" را بخوانید.