چه بگویم ؟     (حقوقی، ادبی و اجتماعی)

  نفرین ِ شعر (نگاهی به مجموعه شعر "واژگان بازنده" تقی خاوری)

  نوشته ی مزدک پنجه ای

چهل ساله مـــــا نفرینــــــــی ِ زنـــــــدون شعـرُِم

یک جور که نیست زندونی و زندون ، تقی جان (اختلاط – ص 29)

مجموعه شعر "واژگان بازنده" عنوان نوترین خانه ی شعرهای تقی خاوری است که انتشارات عرفان آن را در سال 1389 منتشر کرده است.

تقی خاوری متولد 1317 از شاعران پیشرو و سپیدسرای خراسان به شمار می رود. او تربیت یافته ی مکتب خراسان است. مکتبی که پیش تر چهره هایی چون محمد تقی بهار، ایرج میزا، استاد محمد قهرمان و اخوان ثالث را به خود دیده است.خاوری به عنوان یک ایرانی در کشور افغانستان مخاطبان بسیار زیادی دارد. متاسفانه در ایران به دلیل توجه بیش از حد به شاعران مرکز نشین و وجود امکانات رسانه ای و توجه رسانه ها به شاعران مرکز سبب شده چهره های واقعی ادبیات و خاصه چهره هایی هم چون "تقی خاوری" که پیشینه ی ادبی پر افتخاری نیز دارند، کمتر شناخته شوند. مجموعه ی "واژگان بازنده" در واقع مجموعه ای از قالب های قصیده، مثنوی، غزل،نیمایی و سپید است.

برای خواندن بقیه به ادامه مطلب بروید

مرا میهمان کن کریمانه امشب        

(گفت و گویی  با تقی خاوری شاعر و پژوهشگر)  

محمدمهدی حسنی

بانی گفت و گوی زیر،  روزنامه نگار ارزنده  و دوست شاعر مشترک گیلانی من و خاوری، مزدک پنجه ای است  او در اسفند ماه سال پیش، به قول خودش از شهر بارانی رشت  به من زنگ زد  و با توجه به دوری مسافت از یک سو و دوستی نزدیک  من و خاوری از سوی دیگر، پیشنهاد این مصاحبه را داد. هر چند برای نخستین بار بود که نقش خبرنگار و مصاحبه گر  را بازی می  کردم، ولی بعد از خواندن ماحصل، هر دو: هم خاوری و هم پنجه ای از کار درآمده، تعریف کردند.

قرار بود این گفت و گو در شرق و به مناسبت 72 سالگی خاوری  چاپ شود. اما از آنجا که همیشه،  خاور، مه آلوده از  تعصب و دوست سالاری و گروه بازی است. کار شد، ناشد و به قول مزدک  باعث  شرمندگی اش شد (مراد در برابر خاوری است نه این زینب زیادی).   تا اینکه دیروز زنگ زد و گفت:  گفت و گوی مزبور در رویه ی هشت روزنامه روزگار- شماره 76 (دوره جدید) – سه شنبه 27 اردیبهشت 1390 همراه با یاداشتی از مزدک به نام "نفرین ِ شعر" که نقدی بر "واژگان بازنده" آخرین دفتر شعر خاوری است، انتشار یافته است.

وقتی از دکه روزنامه فروشی روزنامه روزگار را گرفتم و ورق زدم دیدم بسیاری از چهره های آشنای شرق  و سایر روزنامه های توقیف شده  مانند ابراهیم رها و سیدعلی میرفتاح - که قلم شان را دوست دارم - آنجا گرد هم آمده و کار می کنند.  بنابراین دو مطلوب حاصل شد: هم من و پنجه ای از خجالت خاوری بیرون آمدیم و هم حقیر بریده از چند روزنامه، با "روزگار" آشنا شدم. اینکه می گویم : "بریده از چندروزنامه" برای این است که عادت خواندن لااقل یک روزنامه،  مرض مزمن پیش از سه دهه بنده است که از کیهان و اطلاعات زمان انقلاب شروع، از سلام و مبین خوانی رد،  به جامعه و توس و ... رسیده، زیر سایه مهرپرور دولت نهم و دهم،  تند تند ذائقه عوض کرده تا بالاخره به اینجا رسیدیم که فقط شرق ماند و حالا .... روزگار هم پا به عرصه روزنامه های اصلاح طلب گذارده است...  تا چه پیش آید....

به هرحال از لطف مزدک غیرمرکزنشین، که دغدغه فرهنگ این مرز و بوم  و نیز نکوداشت و تعرفه ی  بزرگانی همچون خاوری غیرمرکزنشین  را دارد سپاسگزارم. اینک خوانندگان خوب "چه بگویم" می توانند گفت و گوی ما و خاوری را در ادامه  مطلب بخوانند

      سه شعر تازه از تقی خاوری ( راوی )

کرانه رفتن

شده ست جمله ی مبهم خطوط بود و نبودم

هزار نکتــــه ز هستی ســرودم و نسرودم

چو کودکی که پــرنــده ز چنگ بــاد ربایـد

مثال جملـــه ی مبهم ربــــودم و نـربــــودم

به دود  مزرعه ی غــم به سان بال پریشان

به فکـــر دانه ی قسمت، میـان آتش و دودم

حضور وصل تو آمد چه زود رفت و گمانم

شده ست نقش سرابت خطــوط نقش وجودم

دویـــدن و نرسیــدن در این کرانـه ی رفتن

میـــان باد شده گـــم،  تمام بـــود و نبــــودم

تمام راز جهـــان شد مثــــال قصه ی راوی

ز برگ و باد زمانه، شنــــودم و نشنـــــودم

برای خواندن بقیه شعرها بر ادامه مطلب ( در پایین ) کلیک فرمایید

بزرگداشت تقی خاوری درانجمن ادبی هنری صبا

(همراه با سه سروده ی تازه از او)

نوشته محمد مهدی حسنی

اصولاً بنده پامنبری خوبی نیستم و ترجیح می دهم به جای زحمت دادن به گوش خود در جمع ها، در خلوت بخوانم و از چشم خود کار کشم. در این صورت امتیاز صرفه جویی در وقت و حق گزینش زمان و نیز آزادی انتخاب مطلب را به دست می آورم و برای همین، شرکت در نشست ها را هیچگاه بر نمی تابم.

با این همه چهار شنبه گذشته، دوست شاعر و نویسنده ام تقی خاوری زنگ زد و گفت که انجمن ادبی هنری صبا از او دعوت کرده تا در یکی از جلسه های هفتگی وهمیشگی ایشان - که معمولاً در عصرهای پنج شنبه در منزلی در خیابان لادن 47 مشهد برگزار می شود، - انبازی کند، زیرا می خواهند از وی به عنوان یکی از پیش کسوتان شعر خراسان یاد کنند و خواست به اتفاق سایر دوستان رضا دبیری جوان، هاشم جواد زاده و رضا افضلی (که گاه در خانه هامان با یکدیگر می نشینیم)، همراهی شان کنم. به قول گفتنی حقیر به عنوان زینب زیادی، و صد البته برای خاطر خاوری با آنان همراه شدم. به ویژه اینکه گرداننده اصلی انجمن مزبور، حسن قاسمی، ناشر و کتاب فروش قدیمی مشهدی و خانواده گرامی او بودند. و سال هاست که با او آشنایی دارم و هنوز مزه استکان های چای تازه دمی را که گاه و بیگاه در پاتوق کتابفروشی اش، می نوشیدم و این عادت قدیمی به علت مشکلات حادث سال های اخیر متروک شده، به یاد دارم.

برای خواندن بقیه یاداشت بر ادامه مطلب کلیک فرمایید

واکاوی هجویه ای از اخوان ثالث در باره نیما

(روایتی تازه از زبان تقی خاوری، شاعر و نویسنده خراسانی)

نوشته ی محمد مهدی حسنی

مرا نیمای مادر ق.... لو داد

مرا لــو، پیشوای شعر نو داد

در اینکه این هجویه را زنده یاد اخوان ثالث در باره نیمای بزرگ سروده و نبایستی یک بیت بیشتر باشد، مناقشه ای نیست. امّا در باره انگیزه و اینکه اسباب پیشآمد سرودن این هجویه چیست؟ روایات مختلف است. و دلیل آن شاید به قول محمد قائد، وضع "جامعه پررو دربایستی ایران" باشد که باعث شده تاکنون روایتی روشن از این ماجرا مکتوب نشود. اما بر خلاف رسانه های نوشتاری؛ در اینترنت به دلیل طبع گردش آزاد اطلاعات و تنوع، تا اندازه ای به این موضوع پرداخته شده، اما روایات آمده، گونه گون و متناقض است. در نوشته حاضر، ابتدا به نقل صورت های مختلف این روایت می پردازیم و سپس روایت تازه ای از زبان تقی خاوری شاعر و نویسنده مطرح مشهدی می آوریم که خود ماوقع را از زنده یاد اخوان ثالث پرسیده و پاسخش را نقل می کند.

پر روشن است آوردن این پست به هیچ وجه از اهمیت و ارزش جایگاه و شخصیت والای پدر شعر نو فارسی، نیمای بزرگ نمی کاهد. زیرا هجوی متعارف و خلق الساعه است که بزرگی در باره بزرگی دیگر، در مقطع زمانی خاص، بر زبان رانده شده و در ادبیات فارسی، از این دست اشعار فراوان داریم که نمونه بارز آن عارفنامه ایرج در باره عارف قزوینی است. با این همه موضوع پست حاضر، رخدادی حقیقتی در ادب فارسی است که می تواند واکاوی و بازگو شود:

برای خواندن بقیه یاداشت بر ادامه مطلب کلیک فرمایید

شاعران، مجاني‌نويسان جهانند(گفتگو ی شهرآرا با استاد تقي خاوري)

به بهانه انتشار آخرين مجموعه شعرش "واژگان بازنده"

استاد تقي خاوري متولد 1317 مشهد از شاعران پيشرو و سپيدسراي خراسان است كه از سال‌هاي دور سرودن را آغاز كرده است.او در سال 59 با دفتر شعر «فرزند كارگاه» اشعار خود را در قالب كتابي به جامعه ادبي ارائه داد، در ادامه شعرهاي متفاوت و تاثيرگذار «در دايره صبح»(72) و مجموعه شعر «شكل‌هاي صدا»(76) را به چاپ رساند.

در سال 87 با رويكرد مردم‌شناسي كتاب «تاريخ مردم هزاره و خراسان بزرگ» را به عنوان اثري تحقيقي به دست نشر سپرد كه مورد استقبال واقع شد و پس از مدت كمي به چاپ دوم رسيد.
توجه استاد خاوري به اجتماع مردم باعث شد تا به واسطه انتشار كتاب تازه‌اش «واژگان بازنده» گفتگويي پيرامون شعر اجتماعي و كاركردهاي آن انجام بدهيم.
اگرچه «واژگان بازنده» شامل اشعاري در قالب‌هاي قصيده، مثنوي، غزل، نيمايي و سپيد است اما مردم به عنوان بخشي از شاعر حضور پررنگي در تمام صفحات آن دارند و حضور خود را به فرم شعري خاصي محدود نمي‌كنند.

لطفاً برای خواندن گفت و گو به ادامه مطلب بروید.

سه شعر تازه از تقی خاوری

آی عشق

محــــو تماشای توأم آی عشق

زنده به رٶیـای توأم آی عشق

آب شوم تـا که به آبــی رسم

آبـــی دریــــای توأم آی عشق

معنی هر چیز رسد عشق را

در پی معنـــای توأم آی عشق

لطفاً برای خواندن بقیه شعرها به ادامه مطلب بروید.

واژگان بازنده

معرفی کتاب (چهارمین مجموعه شعر تقی خاوری)

نوشته ی محمد مهدی حسنی

همراه با مقاله ی وزن طبیعی در شعر سپید (مقدمه خاوری بر دفتر شعر خود)

قافیه سنجان چو عَلَم برکشند

گنج دو عالــم به قلم درکشند (نظامی)

اخیراً "واژگان بازنده" چهارمین مجموعه (دفتر) شعر تقی خاوری توسط نشر عرفان به بازار کتاب آمد.

تقی خاوری که به "راوی" تخلص می کند و متولد 1317 در شهرستان مشهد است، پیش از این سه دفتر: فرزند کارگاه (1359) ، دایره صبح (پاییز 1371) و شکل های صدا (پائیز 1376) را به دوستداران شعر و ادب پیشکش کرده است.

او مهمترین خصیصه شعرهای این دفاتر را – اگر چه به مذاق کهنه اندیشان خوش نیآید - استفاده از وزن تازه و طبیعی می داند که نتیجه تکامل و تطور زبان و موسیقی شعر دری است. سالها پیش این وزن طبیعی یا مختلف الاوزان را خود "نیما نیمی" نامید و طی مقدمه ای که بر مجموعه جدید این دفتر شعر آورده – و ضمیمه پست حاضر است - در این باره با نقل قول هایی از زنده یاد اخوان ثالث و دکتر شفیعی کدکنی از اصالت این شیوه از موسیقی شعر دفاع کرده است.

لطفاً برای خواندن بقیه به ادامه مطلب بروید.

یک غزل و سه شعر نیمایی منتشر نشده از تقی خاوری

҈҈҈҈҈҈҈҈ ҈҈҈҈҈҈҈҈ ҈҈҈҈҈҈҈҈ ҈҈҈҈҈҈҈҈ ҈҈҈҈҈҈҈҈ ҈҈҈҈҈҈҈҈

خیزش غنچه ها

دوباره بوی گــــل آمد، مگر که غنچه دمیده

خوش ست غنچه فرصت اگر چه عمر رمیده

بهار گـــــــر چه برآمـد ز خاک، مثل همیشه

به جای آب تو گویی که خون به خاک چکیده

صدای دو عاشق یکـــــــی شده ست و رهائی

سبک ز حنجره ی عشق ، میـــــــــان ابر پریده

سکوت غمزدگان شد ز جنس نطفه ی توفان

ز هــــر طرف بگشایــــــد حجاب روی سپیده

شگفت می رود این موج ز بام ها و افــق ها

به سرعتی که تو گویی گمان که دیده ندیده

لطفاً برای خواندن بقیه به ادامه مطلب بروید.

چند شعر نو از تقی خاوری

رویش رویا (از مجله گیله وا)

می رود

از روی اقیانوس ها آبی می شود

از روی جنگل ها سبز

از روی فانوس های دریائی روشن می گذرد

آن سوی آب ها

و حضورمرا نیز با خود می برد

در شهری شفاف

در خیابان هائی که غروب

با سمفونی های زیبا می درخشند

در جنگل هائی که بلبلان

در آواز خود دیوانه می شوند

در کافه هائی که دل گرفتگی را به آتش می کشند

لطفاً برای خواندن بقیه شعرها به ادامه مطلب بروید.