چه بگویم ؟     (حقوقی، ادبی و اجتماعی)

معرفی وکیل خوش نویس

نوشته محمد مهدی حسنی

بدان که خط در اصطلاح ریاضین عبارت از چیزی است که قبول انقسام از عرض و عمق ننماید و نزد نویسندگان اطلاق برشئی شود که از اتصال نقاطی چند حاصل گردد که چون به مکتب اندر آید، مبین حروف تهجی باشد و معبّر لغات هر قوم آید. پوشیده نماند که اهل خبر چنین آورده اند که نخستین کس که وضع خط فرمود، جناب ادریس علی نبینا و آله و علیه السلام بود..." (لسان الملک) (1)

در بیان اهمیت خط و خطاطی، همین بس که گویند، هندوها همواره جمله تحسین آمیزی را در آغاز هر کتاب خود می نویسند : "درود برکسی که خط را اختراع کرد." (2)

محققین ریشه و خط امروزی فارسی را خط کوفی (عربی) می دانند که با ورود اسلام به ایران رواج یافت و خط پهلوی را که بیش از آن رایج بود، از میان برد. خط کوفی کم کم نقطه دارشد و به مرور و در طی قرون متمادی در نتیجه تصرفات و تغییرات موثر هنرمندان ایرانی به نسخ و تعلیق و نسخ تعلیق و شکسته و ... تبدیل و پیشرفت نمود و به این ترتیب شیوه کتابت فارسی از عربی ممتاز گردید. این دخل و تصرف ها، میدان وسیعی را جهت هنرنمایی خوش نویسان این دیار فراهم آورد. زیرا خط ایرانی علاوه بر اینکه وسیله انتقال معانی و نشرعلوم و فرهنگ اسلامی گردید، با تلاش و ممارست هنرمندان خطاط ایرانی از جنبه تفهیم و تفاهم، قدمی فراتر نهاد و جلوه های ویژه وخاصی یافت، به طوری که با گذشت سالها، خود را در سلک یکی از هنرهای دیداری و فنون مستظرفه جای داد و از این رهگذر با طرز فکر و اندیشه اقوام ایرانی – اسلامی آمیخت که نتیجه آن ایجاد یک نوع بستگی معنوی و اتحاد ملی شد و پیوسته سیر تکامل و تطور را در زیبائی و شیوایی پیمود، تا اینکه در حدود قرن دهم به حد اعلای کمال خود رسید و این هنر همگام با سایر هنرهای ایرانی از پس پرده قرون، ضمن القاء و انتقال حس هنرمندان کشورمان، علوم را نسل به نسل منتقل و ادبیات فارسی را زنده و بالنده نگه داشت.(3) امّا دریغ که در این روزگار با وجود اینکه نستعلیق و شکسته در شمار یکی از زیباترین و کاملترین خطوط فونتیک دنیا و واجد ارزش معنوی یک هنر عالی است، ولی بر اثر ماشینی شدن کارها راه افول و انحطاط را می پیماید و به همین دلیل، نفس وجود تشکیلاتی مانند انجمن خوش نویسان و تلاش خطاطانی مانند همکارمان هاشم صحرا گرد(وکیل پایه یک دادگستری) مغتنم است.

مطمئناً تاکنون دوستان دریافته اند که پدیدآورنده تابلوی خطاطی منضم به فصل نامه حاضر (سوگندنامه وکالتی) اوست که هنر اصلی و والای غمز با قلم را دارا است.

خطّی به هــــزار غمـــــــــزه غماز

در صفحه نهفته بود چون راز (4)

وی در سال 1353 در مشهد به دنیا آمد و پس از اتمام تحصیلات متوسطه، از طریق عضویت در انجمن خوشنویسان مشهد، خوشنویسی را فراگرفت و به اخذ درجه ممتاز این هنر نایل شد. همچنین ایشان از سال 1364 تا 1371 به عنوان نوازنده کلارینت و ترومپت در گروه موزیک آموزش و پروش استان خراسان عضویت داشت.

تشکیل گروه هنری "نمای قلم" با انبازی سه برادر هنرمندش: محمدرضا و جواد و مهدی (مسعود) ونیز حمید برهانی با هدف اجرای آثار فاخر خوشنویسان معاصر و گذشته، به صورت معرق خوشنویسی، که یکی از شاخه های گرایش های نوین خوشنویسی است واشاعه آن به عنوان هنر مستقل، از جمله سوابق هنری وی است. که با توجه به آشنایی گروه به خوشنویسی و موفقیت زود هنگام در این راه و اجرای دقیق آثار با کمترین دخل و تصرف در اصل خط که به تأیید تمامی اساتید تراز اول خوشنویسی از جمله استاد یدالله کابلی خوانساری و استاد غلامحسین امیرخانی رسیده، موجب گردید تا وی از طریق انجمن حافظان فرهنگ و هنر ایران، در نمایشگاه های خارجی بسیاری مانند: امارات، قطر، پاریس، ایتالیا، کانادا، اتریش و غیره شرکت کند و نیز آثار معرق خوشنویسی خود را در نمایشگاه های داخلی مانند: نگارخانه شهر زاهدان، فرهنگسرای بهمن تهران، نگارخانه سامی تهران، خانه هنرمندان اصفهان، نگارخانه میرک مشهد، مرکز آفرینش های هنری آستان قدس رضوی، نمایشگاه صنایع دستی (نمایشگاه بین المللی مشهد)، و غیره به معرض دید عموم قرار دهد.

استاديدالله كابلي در همین باره گوید: « برادران صحراگرد كه همگي بعدازتحصيلات دانشگاهي وهنری دل درگرو ترويج واحياء اين هنر ريشه دار درقالبي نوين داشته اند ، با همتی ستودنی ونيز برخورداری ازفرهنگ غنی و پربار خطه والاخيز خراسان بزرگ كه درتمامي عرصه های فرهنگی، هنری وادبی را درچهارگوشه جهان ازدستاورد مواريث تاريخي خود مجذوب كرده باذوقی خداداد و بهره مندی از نيروی لايزال عاطفه وعشق واميد كه سه اصل اساسي در تكامل محسوب مي شود، همت گماشته اند..»

شاید بهترین افتخار این وکیل هنرمند، اهدای بیش از بیست اثر معرق از آثار استاد کدخدایی به استاد آواز ایران (محمدرضا شجریان) و امضای آثار توسط ایشان به همراه 60 اثر خوشنویسی استاد کدخدایی جهت برگزاری نمایشگاه فروش آثار در راستای تکمیل پروژه باغ موزه بم با حضور استاد شجریان در تاریخ 8/4/1386 و فروش قابل توجه آثار و استقبال عمومی از این حرکت و انعکاس داخلی و بین المللی آن است.

و اکنون که قرارست جناب آقای هاشم صحرا گرد هم کار وکالت کند و هم از هنر خود بهره برد، می تواند انوری وار بگوید:

من هر کجا که باشم بیکارَکی نباشم

یا چیزکــــــــی نویسم یا چیـــــزکی تراشم (فرهنگ رشیدی)

برای ایشان آروزی موفقیت و سربلندی بیشتر داریم.

پانوشت ها:

1- لسان الملک هدایت الله ، تذکره خوش نویسان، تهران، انتشارات یساولی (فرهنگسرا)، 3

2- به نقل از راهجیری علی، تاریخ مختصر خط و سیر خوشنویسی در ایران، تهران، کتابخانه مرکزی، 1345 ، 10

3- رجوع شود به تاریخ مختصر خط و سیر خوشنویسی در ایران، علی راهجیری و نیز گلستان هنر، تالیف قاضی میر احمد منشی قمی، به تصحیح احمد سهیلی خوانساری، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران ، 1352 و همچنین مقاله محققانه شادروان دکتر محمد جعفر محجوب منتشره در مجله هفت هنر شماره 3

4- اصل شعر از نظامی و چنین است: چشمی به هزار غمزه غماز / در پرده نهفته بود چون راز

( برگرفته از فصلنامه وکیل مدافع - ارگان داخلی کانون وکلای دادگستری خراسان، سال نخست، شماره دوم، پائیز 1390 )