در باره جامعه وکلای دادگستری مشهد (خراسان)
پست حاضر شامل دو یادداشت از همکاران ارجمند و گرامی ام ناصر مولوی و نیز علیرضا اسلامی در باره جامعه وکلای دادگستری مشهد (خراسان) است نوعی سازمان های مردم‌نهاد، که در سال 1347 و زمانی که هنوز وکلای خراسانی، تابع کانون وکلای دادگستری مرکز بودند، تشکیل شد و هنوز هم حیاتش ادامه دارد
به نقل از دانشنامهٔ آزاد (ویکی‌پدیا) سازمان های مردم‌نهاد (سَمَن) و غیر حکومتی یا NGO) Non Governmental Organization) جمعیت هایی هستند که هرچند مستقیماً، بخشی از ساختار دولت محسوب نمی‌شوند، اما بعنوان واسطه بین فرد فرد مردم (اتم‌های اجتماع) و قوای حاکم نقش بسیار مهمی بازی می‌کند. بیشتر آنان غیرانتفاعی هستند. و بودجه شان از طریق کمکهای مردمی و اعضای مستقل آن تامین میشود. و منظور از تشکیل آنها، سوای اهداف گوناگونی که ممکن است داشته باشند، گاهی تامین منافع اعضای شان است و برای رسیدن به اهداف مورد نظر خود نیاز به برقراری روابط سالم با دولتیان و گروههای اجتماعی دیگر دارند.
سابقه تشکل‌های مردم نهاد در ایران به ایام قدیم می رسد بی گمان، مساجد، تکایا، هیات‌های مذهبی و قهوه خانه‌ها از زمره نهادهای غیردولتی سنتی کهن هستند، هرچند گاه دولتها به خود اجازه می دهند تا در امور آنان دخالت کنند. و در سالهای اخیر صندوق‌های قرض الحسنه، خیریه‌ها و انجمن‌های اسلامی، شکل‌های جدیدتر از این نهادهای مدنی هستند
البته در کنار سازمان های مردم‌نهاد، سازمان های حرفه ای نظیر کانون های وکلای دادگستری مستقل و کارشناسان رسمی دادگستری مستقل، نظام مهنسی و پزشکی و غیره نیز وجود دارند که ایجاد و فعابیتشان براساس قانون است، لیکن با آرای اعضای صنف خود اداره شده و به رتق و فتق امور محوله مشغولنذ اما این ها اهمیت و ارزش وجودی سَمَن های همان صنف ها را نفی نمی کند زیرا خودجوشی ونیازطبیعی، استقلال، اهداف مشترک اعضا، برنامه وفعالیت آنان، توام با قانونمندی و همکاری با سایرین، ویژگی‌هایی هستند که ضامن بقا و موفقیت سَمَن هاست و باید در جهت مشارکت وجلب مشارکت (عضوپذیری)، همچنان تلاش نمایند
بی گمان بدلالت آنچه که در بطن دو یاداشت همکارانم آمده است، جامعه وکلای دادگستری مشهد بخشی از تاریخ وکالت دادگستری این مرز و بوم است. هرچند اکنون وجودش، کم رنگ و نامحسوس تر شده است لیکن آگاهی از چگونگی تشکیل و حیات آن بمنزله یاد کردن گذشته، برای چراغ راه آینده است. امیدوارم که دوستان دست اندرکار آن (اعضای محترم هیات مدیره جدید و سایرین) توفیق حضور و خدمت بیشتری داشته باشند.
************************
جامعه وکلا» را به نسیان نسپاریم
ناصر مولوی (وکیل پایه یک دادگستری)
در این واپسین روزهای کار و شاید زندگی که باید سراغ کنجی برای آرامش باشم، نمیتوانم «جامعه وکلای دادگستری خراسان» را با حدود پنجاه سال قدمت و شاید بیشتر، این گونه مهجور و غریب ببینم و آرام بگیرم. جامعهای را که؛ اساتید و همکارانی مجرب، با حیثیت، موقر و علاقمند به حفظ جایگاه رفیع وکالت تأسیس کردند، به ثبت رسانیدند و چنان اعتباری به آن دادند که رئیس «جامعه وکلا»، در کنار و هم شأن دادستان استان، جزء مدعوین سلام رسمی، بهرسم آن زمان بود.
محل «جامعه» در مناسبترین قسمت دادگستری استان خراسان مستقر بود و بحثهای مستمر حقوقی همه روزه با نظم خاص و دستور جلسه معین رونق داشت. تعامل و احترام متقابل بین قضات و وکلا محسوس بود. نه وکیل متوقعی و نه قاضی بی مهری. «جامعه وکلا» نزد کانون مرکز معتبر وشناخته شده و به نوعی نمایندگی داشت. «جامعه وکلا»، مسائل وکلا را
به نمایندگی از کانون مرکز پیگیری و رفع و رجوع می نمود. مطابق اساسنامه انتخابات هیأت مدیره هر دو سال یکبار در سالن بهترین هتلهای شهر برگزار میگردید. هیجان در رقابت انتخابات دیدنی و مثال زدنی و خاطره هر لحظهاش فراموش نشدنی است. در رقابت انتخابات رئیس مجمع عمومی که باید اسن وکلا باشد. در عین رعایت کامل اخلاق، شناسنامه و تاریخ ولادت ثبت شده در حاشیه قرآن خانگی را به تقابل میآوردند. شاید زیبایی این رقابت در بزرگی موضوع بود، نه بزرگی شخص.
کانون وکلا خراسان، زاده «جامعه وکلا» است. هیأت نظارت اولین انتخابات کانون، در محل «جامعه وکلا» تشکیل شد واعضای جامعه رأی دهندگان بودند. ولی، دیگر نه پاس داشتی و نه حرمتی از مهد برخاسته از آن!؟
بی انصافی نیست؟«جامعه وکلا» قدمتی و حرمتی جدا از سایر انجمنها و تشکل ها دارد. یادی از بنیانگذاران «جامعه وکلا» که دیگر باقی نیستند، برای ما فرض و تکلیف است و جای آن، نشریه وکیل مدافع. فراخوانی لازم است تا همکارانی مطلعتر سوابقی گرد آورند. یادی و یادوارهای از جامعه و پیشکسوتان در گذشتهاش در گوشه ای از نشریه کانون بگذارند. حوزه مدیریت کانون، از همکاران در خانه نشسته و در بستر خوابیده یا درگذشته چه می دانند؟ و آیا میشود ندانند؟ وکالت در خراسان با تأسیس کانون آغاز نشد، پیشینه ای دارد و فرهیختگانی داشته که کم از ما نبودهاند. حالا نه اسمی و نه رسمی و نه یادی!!
با اسف روزی است که آمدنی است، برای شما و برای همه. بنشینید و فکر کنید و اگر حق است ادا کنید که این رسم اخلاق و شرافت است. من آنچه شرط ابلاغ است را فرض دانستم، انتخاب پند یا ملال را شما در اختیار دارید.
( برگرفته از فصلنامه وکیل مدافع - ارگان داخلی کانون وکلای دادگستری خراسان، سال دوم، شماره پنجم/ تابستان 1391)
************************
تولدی دیگر در جامعه وکلای دادگستری مشهد (خراسان)
نوشته علیرضا اسلامی (وکیل پایه یک دادگستری)
آب زنید راه را، هین که نگار می‌رسد...
زمانی که تاریخ 60 ساله وکالت و کانون‌های وکلای دادگستری مستقل ایران را ورق می‌زنیم، سه کانون با عنوان‌های: مرکز، آذربایجان، و فارس به شدت خودنمایی می‌کند و علیرغم قدمت مبارزات اجتماعی در خراسان بزرگ، لیکن در آن هنگامه‌ها اثری از کانون وکلا در این استان پهناور به چشم نمی‌خورد و وکلای محترم دادگستری سرزمین فردوسی بزرگ به ناچار تحت‌الحمایه کانون وکلای دادگستری مرکز به رتق‌وفتق امور خود می‌پرداختند که با توجه به بعد مسافت و سایر معاذیر، مطلوبیتی نداشت و از طرفی به علت محدودیت قانونی در حد نصاب 60 وکیل برای تشکیل کانون مستقل و تنگ‌نظری‌های کانون مرکز در عدم صدور پروانه اشتغال همکاران برای مشهد و خراسان و ایضاً انفعال وکلا، چنین امکانی دور از دسترس می‌نمود تا اینکه به ابتکار و همت و تلاش و پشتکار ستودنی تعدادی از همکاران فرهیــخته و دل‌سوخــــته و «به موجــب تصمیــم مورخ 29/5/1347 اکثریت وکلا و کارگشایان دادگستری مقیم مرکز استان خراسان به منظور حفظ حقوق صنفی وکلا و کارگشایان، جمعیتی بنام جامعه وکلا دادگستری مشهد با حفظ کلیه مقررات قانون استقلال کانون وکلا دادگستری به مدت نامحدود تشکیل...» گردید (مقدمه اساسنامه جامعه وکلا). بنا به حکایت ماده 25 اساس‌نامه‌ی جامعهی وکلا، این اساسنامه شامل هفت فصل و بیست و پنج ماده و پنج تبصره در جلسه عمومی مورخ 7/6/1347 وکلای دادگستری تصویب گردید و اعضاء هیئت‌مدیره وظیفه دار ثبت آن در اداره ثبت مشهد شدند. که توسط وکلای محترم آقای علی‌اکبر آخوندزاده و شادروانان: بیژن پیرزاده، فاضل بخششی، حبیب بهار، محمد شریعت ترشیزی، غلامحسین فرقانی، حسینی تحت شماره 82 در اداره مذکور به ثبت رسیده که بنا بر اطلاعات موجود، قدیمی‌ترین و معتبرترین تشکل حرفهای ثبت‌شده وکالت در کشور بوده و هست و در آن دوران چنان اعتباری به آن داده می‌شد که رئیس جامعه وکلا در کنار و هم شأن دادستان استان، از مدعوین سلام رسمی، به رسم آن زمان بود و محل جامعه در مناسبترین قسمت دادگستری خراسان مستقر بود و بحثهای مستمر حقوقی همه‌روزه با نظم خاص و دستور جلسه معین رونق داشت و از این رهگذر تعامل و احترام متقابل بین قضات و وکلا به شدت محسوس و آشکار بود و جامعه وکلا مسائل وکلا را به نمایندگی از کانون مرکز پیگیری و رفع و رجوع می‌کرد. مطابق اساسنامه، مجامع عمومی سالانه و انتخابات دو سالانه هیئت‌مدیره در سالن بهترین هتلهای شهر برگزار میگردید و این حرکت رو به رشد و شایسته تداوم داشت تا اینکه پس از احراز حد نصاب قانونی وکلای استان در سال 1377، مقدمات تشکیل کانون وکلای دادگستری خراسان فراهم گردید و به علت مرکزیت جامعه وکلا در سطح استان، هیئت نظارت بر اولین دوره انتخابات اعضای هیئت‌مدیره کانون در محل «جامعه وکلا» استقرار یافت.
پس از چند سال از تأسیس کانون وکلای دادگستری خراسان و شاید به علت اشتغالات فراوان اعضای هیئت‌مدیره جامعه وکلا در ارکان مختلف کانون وکلا که ضروری نیز می‌نمود و ایضاً کم رنگ شدن اهمیت و فلسفه وجودی جامعه وکلا در سایه مولود فرخنده‌اش کانون وکلا، روند شتابان جامعه وکلا متوقف و دوران فترت قریب 15 ساله جامعه وکلا آغاز شد و علیرغم عضویت حدود 200 تن از همکاران محترم لیکن مدیران جامعه در تأمین منابع مالی خود دچار مشکل بود به طوری که چند سال اخیر را در نوعی همکاری متقابل با کانون وکلا و اشتراک با اداره معاضدت کانون از عهده اجاره‌بها ء محل برآمده و متأسفانه نه تنها جلسات روزانه از رونق افتاده بود بلکه جلسات هفتگی در ظهر پنجشنبه‌ها نیز خالی از فروغ گذشته تشکیل میگردید که علاوه بر موارد پیش گفته، شاید عمده دلایل آن ناشی از مکان نامناسب ساختمان جامعه در طبقه چهارم و فاقد آسانسور و در منطقه پرترافیک و بدون پارکینگ خیابان مدرس می‌باشد که خصوصاً وکلای جوان را از دیدار و درس‌آموزی پیشکسوتان و معمران محروم نموده و صرفاً بخش ابلاغات جامعه کماکان و بدون تغییر و به طور روزانه به امر وصول و ایصال اوراق قضایی همکاران و حلقه ارتباطی اعضاء مشغول می‌باشد. در چنین اوضاع و فضایی بود که از اواخر سال گذشته، هیئت‌مدیره و اعضای حاضر در جلسات هفتگی جامعه به بررسی مشکلات و پیدایش راه برون‌رفت از بن بست موجود و موجبات تداوم فعالیت و بقاء شایسته و ارتقاء جامعه وکلا را در دستور کار مستمر خود قراردادند که منتهی به دعوت هیئت‌مدیره وقت از مجمع عمومی فوق‌العاده به منظور بحث و تبادل‌نظر با تمامی اعضاء در موضوع «بقاء یا انحلال جامعه» گردید که به علت عدم موافقت کانون وکلا با درخواست مکتوب و مراجعه حضوری برای استفاده از آمفی‌تئاتر ساختمان وکلا برای جلسه مذکور، به ناچار مجمع نوبت اول عصر روز پنجشنبه مورخ 5/2/92 در سالن غذاخوری هتل پردیس و با حضور 60 تن وکلای محترم عضو جامعه تشکیل و توسط جناب آقای ناصر مولوی به نمایندگی هیئت‌مدیره مشکلات موجود با همکاران مطرح که مواضع موافق و مخالف در
موضوع بیان شد ولی به علت نرسیدن تعداد به حد نصاب مقرر در ماده 10 اساسنامه، ادامه بحث و اتخاذ تصمیم به جلسه بعدی موکول گردید و پیرو دعوت منتشره در روزنامه خراسان رضوی مورخ 11/3/92 نوبت دوم جلسه مجمع عمومی فوق‌العاده و نوبت اول مجمع عمومی عادی جامعه وکلا در ساعت‌های 10:30 و 11:30 روز پنجشنبه مورخ 30/3/92 با حضور بالغ بر 100 تن از وکلای محترم عضو در محل تالار کوهسنگی مشهد برگزار شد و پس از تعیین آقایان قاسم زاده، بهنام، وحید وارسته به عنوان هیئت‌رئیسه جلسه وفق ماده 13 اساسنامه و خوش‌آمد گویی و ارائه گزارش هیئت‌مدیره توسط جناب آقای ناصر مولوی در ضرورت حفظ و ارتقاء جامعه وکلا به عنوان شناسنامه و تاریخچه و هویت و اصالت و قدمت وکالت در استان خراسان و سخنان همکاران در موضوع و اینکه فقط یک نفر مخالف تداوم و بقاء جامعه بود فلذا به علت آنکه حسب قسمت اخیر ماده 10 اساسنامه، انحلال مستلزم موافقت حداقل سه چهارم اعضاء می‌باشد و خوشبختانه در وضع موجود چنین اکثریتی موجود و ممکن نیست، هیئت‌مدیره آن را از دستورجلسه خارج نمود که مورد تأیید هیئت‌رئیسه و حاضرین قرار گرفت و سپس جلسه مجمع عمومی عادی آغاز به کارکرد و گزارش مالی هیئت‌مدیره توسط آقای جواد اعظم صادقی ارائه و پیشنهاد افزایش حق عضویت سالانه از 70 هزار تومان به 200 هزار تومان بر مبنای بودجه 40 میلیون تومانی برای اداره امور جامعه و اجاره ساختمان مناسب در طبقه اول و منطقه خلوت شهر به منظور استفاده بهینه تمامی اعضاء گرامی خصوصاً وکلای محترم پیش‌کسوت مطرح شد و مورد تصویب قرار گرفت. سپس هیئت نظارت بر انتخابات مشتمل بر آقایان وکلا علی درویش و احمد اخلاقی و سرکار خانم فاطمه امینی، به ترتیب مقرر در ماده 15 اساسنامه تعیین و پس از معرفی کاندیداهای عضویت در هیئت‌مدیره و بازرسی، وفق ماده 16 اساسنامه رأی‌گیری مخفی بر روی اوراق چاپی ممضی به امضای هیئت نظارت به عمل آمد و در زمانی که هیئت نظارت در حال شمارش آراء بودند سایر همکاران در سالن جنب جلسه و در فضایی صمیمانه و بانشاط به گفتگوی انتخاباتی و حرفهای و صرف نهار مشغول شدند و در پایان جلسه نتیجه شمارش آراء توسط هیئت نظارت اعلام گردید که بنا بر ماده 18 اساسنامه هفت تن وکلای محترم: سرکار خانم هاله کشاورز، مرضیه محبی، نسرین ولی زاده و آقایان جواد اعظم صادقی، غلامحسین بهنام باقر زاده، آیت‌الله اثنی‌عشری، محسن انصاری برای مدت دو سال به عضویت هیئت‌مدیره و مطابق ماده 22 اساسنامه دو تن وکلای محترم آقایان علیرضا اسلامی و امیر لعل روشن (با توجه به انصراف آقای محمدمهدی حسنی) برای مدت یک سال به عنوان بازرسان جامعه وکلای دادگستری مشهد (خراسان) نایل آمدند و صورت جلسات مربوطه تنظیم و امضاء گردید و به همراه اوراق انتخاباتی در اختیار هیئت‌مدیره جدید قرار گرفت تا به مثابه اسناد جامعه در مکان امن در محل جامعه نگهداری گردد. مجامع مذکور در ساعت 14:30 پایان یافت و اولین جلسه هیئت‌مدیره جدید برای ساعت 12 روز چهارشنبه مورخ 5/4/92 در محل فعلی جامعه با الویت تغییر ساختمان جامعه به مکان مناسب و تأمین منابع مالی و انتخاب و اتخاذ روش‌های نوین برای رسیدن به اهداف اساسنامه و حفظ و جذب وکلا محترم دادگستری خراسان تعیین و اعلام شد. و بدین ترتیب نه تنها جامعه کهن و 45 ساله وکلای دادگستری خراسان از بیم محکومیت به مرگ و انحلال رهید بلکه به همت والای وکلای خود، امیدها برای تولد دوباره قدیمی‌ترین و گسترده‌ترین تشکل حرفه ای وکالت در ایران زنده شد.
... قتل این خسته به شمشیر تو تقدیر نبود.
( برگرفته از فصلنامه وکیل مدافع - ارگان داخلی کانون وکلای دادگستری خراسان، سال سوم، شماره هشتم و نهم/ بهار و تابستان 1392)
این وب دارای مباحث و مقالات فنی حقوقی است. لیکن با توجه به علاقه شخصی، گریزی به موضوعات "ادبی" و "اجتماعی" خواهم زد. چرا و چگونه؟ می توانید اولین یاداشت و نوشته ام در وبلاگ : "سخن نخست" را بخوانید.