یادی از زنده یاد عنایت الله باستانی
نوشته محمد مهدی حسنی
به خلق و لطف توان کرد صید اهل نظر
به دام و دانه نگیرند مرغ دانا را (حافظ)
نمی دانم این گفته از کیست که صاحبان اخلاق، روح جامعه خود هستند. فداکاری، عشق و انجام وظیفه، زیر مجموعه مکارم اخلاقی است. و چون صفت شجاعت و دانش نیز بدان افزون شود، بی گمان در توانگری، بیآلایشی و مؤثر بودن چنین آدمی تردید نیست.
هر آنکو ز دانش برد توشه ای
جهانی است بنشسته در گوشه ای (فردوسی)
بی گمان زنده یاد؛ عنایت ا... باستانی، قاضی بازنشسته و شناخته شده دادگستری و وکیل برجسته و فرهیخته دادگستری از این گونه آدم ها است.
وی در سال 1303 در خانواده ای متوسط و مذهبی، در کرمانشاه به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در زادگاه خود به پایان رساند. سپس برای کسب تحصیلات مقطع عالی، در رشته حقوق قضایی به دانشگاه تهران رفت. در سال 1332 فارغ التحصیل و بلافاصله به شغل معلمی در اداره فرهنگ وقت تهران مشغول شد. علاقه ایشان به ادبیات و مطالعات جانبی، باعث شد تا موفق شود دومین مدرک کارشناسی خود را نیز در رشته ادبیات فارسی از همان دانشگاه اخذ کند.
زنده یاد عنایت ا... باستانی در سال 1337 از اداره فرهنگ به وزارت دادگستری رفت. نخستین شغل قضایی او، دادیاری دادسرای عمومی اهواز بود و یک سال بعد با همین سمت قضایی، در دادسرای عمومی نیشابور و آنگاه در دادسرای عمومی قوچان مشغول به خدمت شد. و حدود سه سال بعد به دلیل لیاقت و دانش و تعهدی که داشت، سمت دادستان عمومی نیشابور را بدست آورد. پس از مدتی به مشهد منتقل شد و به عنوان دادرس دادگاه عمومی و سپس مستشار و ریاست دادگاه جنایی استان انجام وظیفه کرد تا اینکه در تاریخ ششم بهمن 1356 پس از قریب بیست سال قضاوت با سمت دادیار دادسرای انتظامی قضات به افتخار بازنشستگی نایل شد و مدتی بعد با اخذ پروانه وکالت پایه یک دادگستری از کانون مرکز، در زمره وکلای خوش نام دادگستری در آمد. آن زنده یاد، از اوایل دهه هفتاد ریاست جامعه وکلای دادگستری خراسان را عهده دار شد تا اینکه در تاریخ نوزدهم مرداد سال 1377 در سن 74 سالگی به دلیل ابتلا به سرطان ریه به دیار باقی رفت.
به گواهی همه آنان که زنده یاد باستانی را می شناختند وی قاضی و وکیل کامل بود و در طول سالها خدمت قضایی و وکالت، نهایت سعی و اهتمام و جدیت خود را در خدمت به مردم و نیازمندان و حق خواهان و انجام امور مراجعین و موکلین معمول داشت.
وی با ارائه رفتاری و کرداری برجسته، نمونه کامل انضباط، علاقه، صبر، حوصله، متانت، دقت و وقت شناسی را ارائه داد و در تمام مدت عمر طولانی وی، کمترین لغزش، سهل انگاری و کوتاهی در کارش دیده نشد.
مرحوم باستانی، علاوه بر دارا بودن خصوصیات بارز و فضائل اخلاقی، فردی محقق و دارای مطالعات عمیق حقوقی و ادبی و تاریخی و اطلاعات وسیع و جامع عمومی و صاحب نوشته های ارزنده در زمینه های مختلف بود، هرچند کارهای خود را نشر نداد. بنیاد کتابخانه جامعه وکلای دادگستری خراسان و تشکیل جلسات منظم وکلا برای تبادل نظر، مشاوره و معاضدت قضایی رایگان به نیازمندان در محل جامعه وکلا ... توسط او پی ریخته شد.
صداقت، درستی، امانتداری، شایستگی و صیانت نفس، ادب، نزاکت، حسن سلوک، رفتار و کردار شایسته ایشان در برخورد با موکلین، ارباب رجوع و اعضای محاکم و همکاران، تلاش و کوشش نامبرده در اعتلای مقام قضاوت و وکالت و رعایت شؤون شغلی و تقید اخلاقی او... همه و همه در محاق گواهی قاطبه مردم و خواص اعم از همکاران قضایی و وکالت قرار دارد.
فیض درک حضور او و شنیدن سخن از دهان حقگوی او - که بسیار کم سخن می گفت - برای امثال اینجانب و سایر همکاران مغتنم بود.
واقعیت این است که مرحوم باستانی از زمره کسانی بود، که کسی خاطره تلخ و ناگوار از او ندارد و مصداق و جزئی از اجزاء رئیسه بیت المثل معروف شیخ شیراز علیه الرحمه بود که به دلیل نکویی هرگز نمیمیرد و همواره در خاطره ها پایا و مانا است.
امیدوارم به منظور غنای فصل نامه و جمع آوری تاریخ شفاهی وکالت و قضاوت در کشور به ویژه در خراسان بزرگ همکاران و قضات ارجمند اگر خاطره و یادمانی از ایشان و سایر درگذشتگان اهل قضا و وکالت دارند برایمان گسیل دارند. تا از این رهگذر ضمن گرامی داشت یادشان، خاطرات و برگههایی از زندگی بزرگانی مانند باستانی، ماندگار مکتوب شود.
( برگرفته از فصلنامه وکیل مدافع - ارگان داخلی کانون وکلای دادگستری خراسان، سال دوم، شماره پنجم/ تابستان 1391)
این وب دارای مباحث و مقالات فنی حقوقی است. لیکن با توجه به علاقه شخصی، گریزی به موضوعات "ادبی" و "اجتماعی" خواهم زد. چرا و چگونه؟ می توانید اولین یاداشت و نوشته ام در وبلاگ : "سخن نخست" را بخوانید.