معرفی کتاب « بررسی یک پرونده قتل»
نوشته : سیاوش علیزاده
«من پیر ریوبیر، مادر، خواهر و برادرم را ذبح کردم» عنوان اصلی کتابی است که در ایران توسط استاد مرتضی کلانتریان با نام «بررسی یک پرونده قتل» ترجمه و توسط انتشارات آگه، چاپ و به بازار معرفی، و پس از ده سال تجدید چاپ گردیده است.
عنوان اصلی کتاب بازگوکننده حادثه دهشتناکی است که در سال 1836 در روستای دورافتادهای در فرانسه به نام «اونه» روی میدهد و اجرای عدالت و سیستم قضایی فرانسه را به چالش میکشد. از این رو مورد توجه حقوقدانان، جرمشناسان، جامعهشناسان و فلاسفه قرارگرفته و تعداد زیادی مقاله در خصوص اتفاقات تلخ رخ داده به رشته تحریر در میآید. این کتاب نیز حاصل همکاری یکی از بزرگترین فلاسفه معاصر «میشل فوکو» و تعدادی از محققین علوم انسانی است که حادثه را از منظر علوم اجتماعی و قضایی و خصوصاً روانپزشکی جنایی مورد بررسی قرار میدهند.
بنا به گفته مترجم، حدود 180 سال پیش جوانی از روستای اونه در ایالت کالوادوس فرانسه مــادر باردار و خواهر و برادرش را به طرزی رقتبار به قتل میرساند. دستگاه قضایی فرانسه برای دستگیری و محاکمه و مجازات متهم اقداماتی در اجرای عدالت به عمل میآورد که در حال حاضر هم از حیث دقت در رسیدگی و جلوگیری از تجاوز به حقوق متهم شگفتآور است.
.تحقیقات رئیس دادگاه به محض وقوع قتلها، تحقیقات بازپرس، معاینه اجساد توسط پزشکان قانونی، اظهارنظر پزشکان نزد بازپرس و دادگاه جنایی، قرار مجرمیت صادره نحوه رسیدگی در گروه جنایی، استماع شهادت شهود، دفاع وکیل و اظهارنظر نامدارترین روانشناسان آن عصر فرانسه و بسیاری دیگر از ظرایف پرونده که تماماً مکتوب و در دسترس محققان قرار دارد به کیفیتی است که نمیتواند موجب تحسین و اعجاب نشود.
تمام رخدادها موبه¬مو به رشته تحریر درآمده، عقلانیت قضایی به حدی است که موجب حسرت میگردد.
در بخش اول کتاب خواننده با کشف قتلی فجیع، صورت مجلس معاینه اجساد و گفتههای شهود واقعه، شگفتزده میشود و در فصل دوم پس از آشنایی بیشتر خواننده با قاتل جوان از خلال بازجوییهای مقدماتی و سپس خواندن یادداشتهای متهم در خصوص علل ارتکاب به جرم، حس همراهی با قاتل در او زنده میشود و با شناخت انگیزههای او دو راهیِ همیشگیِ درک انگیزههای یک قاتل یا گرفتن انتقام از او نمایان میشود.
در بخش دوم، تحلیلهای گردآورندگان کتاب، ما را در درک موقعیت مکانی و زمانی، روند دادرسی و نقش رسانههای گروهی و شناخت جامعه آن زمان فرانسه در برخورد با جنایاتی اینگونه بیشتر آشنا میکند.
( برگرفته از فصلنامه وکیل مدافع - ارگان داخلی کانون وکلای دادگستری خراسان، سال سوم، شماره هشتم و نهم/ بهار و تابستان 1392)