چه بگویم ؟     (حقوقی، ادبی و اجتماعی)

  در باره نیکولاس ماکیاول

      (Nicolas Machiavel - تولد: فلورانس، 1469؛ وفات: توسکان،1527)

 بر آن نیستیم که فضیلت‌ها و یا معایب ماکیاولیسم را برشماریم. اما اشاره به یک نکته ضرورت دارد: در تمام رابطه های بشری- فردی، اجتماعی و بین المللی، احترامی که برای هر فرد، نهاد یا اندیشه ای قائل می‌شوند؛ بسیار اهمیت دارد و  آنگونه که تاریخ نشان داده -بی گمان- ماکیاولیسم شایسته احترام نبوده و نخواهد بود. لیکن این امر ما را از مطالعه آراء و افکار ماکیاول مستغنی نمی کند، خوب و بد در مقابل یکدیگر معنی پیدا می کنند. به این ترتیب، شناخت اندیشه هایی که مورد احترام نیستند، ما را به اندیشه های قابل تکریم و محترم رهنمون می گردد.

لطفاْ برای خواندن بقیه نوشته به ادامه مطلب بروید

سینما، قانون و عدالت  

نوشته امیرحسین نوربخش (کارشناس ارشد حقوق عمومی)

شاید تا کنون به اندازه کافی، به رابطه ی میان حقوق و سینما توجه نشده است، نه ارتباطی از جنس قانون و قضا - که ذاتا برای حفظ حقوق سینماگران و نیز اشتغال حقوقدانان ساخته و پرداخته شده است- بلکه ارتباطی درون مایه و محتوایی؛ هرچند ممکن است در نگاه اول کمی دور از ذهن به نظر برسد.

چرا که حقوق یک علم منطقی و استدلالی و حتی به گفته برخی صاحب نظران، فنی اجتماعی است. ولی سینما یک هنر مدرن است چنان که برناردو برتولوچی کارگردان شهیر ایتالیایی می گوید: « سینما اتاقی تاریک است که انسانها به اتفاق هم در آنجا رویا می بینند.» اما برخی سینما گران هالیوودی مانند استیون اسپیلبرگ آمریکایی سینما را یک صنعت مترقی می دانند.

جالب است بدانیم که برخی سینما گران ایرانی نظیر: جهانگیر الماسی(بازیگر) و جواد منشی طوسی (قاضی و منتقد سینما) ، فارغ التحصیل دانشکده ی حقوق هستند. واین در حالی است که آموزه های حقوق و بن امر قضا از انعطاف پذیری بسیار اندکی نسبت به عرصه سینما و هنر برخوردارند.

اینجا باید از خود پرسید: چگونه می شود هنرمندانی که نام بردیم، بتوانند اینگونه تضادهای موجود را در ساختار و نحله فکری خود چنین استحاله نمایند. از سوی دیگر آثار سینمایی فراوانی وجود دارد که متن فیلم نامه آنها، با درون مایه عدالت و قانون، محتوایی ممتاز دارند.

در زیر کوشش می کنیم به نمونه آثاری از این دست اشاره کنیم:

شاید بهترین نمونه فیلم دزد و دوچرخه، اثر دسیکا (کارگردان نامی ایتالیایی) باشد. در این اثر درخشان سینمایی، جامعه ی بحران زده ی ایتالیای درگیر جنگ جهانی دوم تصویر می شود. پدری از سرناچاری و نیاز دزدی می کند. زیرا باید میان ازدست دادن شغل پستچی و دزدیدن دوچرخه، یکی را انتخاب کند. مثال دیگرمان فیلم دو مرد در شهر است که برداشتی آزاد از اثر جاویدان ویکتور هوگو یعنی بینوایان می باشد و در آن با نقش آفرینی تحسین بر انگیز آلن دلون و ژان گابون فرانسوی برابر هستیم.

در این فیلم رفتار پیش داورانه جامعه ی اروپایی با بزهکاری، به تصویر کشیده و نقد می شود. بزهکاری که دوران مجازات خود را پشت سر گذاشته و دوباره به جامعه بازمی گردد اما اجتماع او را نمی پذیرد و بدبینی های پلیسی کار را به جایی می رساند که او بار دیگر جرمی سنگین تر از بار نخست مرتکب می شود.

همچنین درباره نقد مجازات اعدام می توان به فیلم رقصنده در تاریکی، ساخته لارس فون تریر (فیلم ساز نام آشنا) اشاره کرد. وی کوشش دارد با بیان روایت خطی، بیگانگی یک مجرم آنی و غیر حرفه ای را با کیفرش مقایسه کند، مجازاتی که بی توجه به شخصیت مجرم (پرونده ی شخصیت او) و بطور کلی برای تمام آحاد جامعه وضع شده است و در عین حال نگاهش به جای مجرم، به جرم است و هدف تقنینی آن ، نه اصلاح و تربیت مجرم برای بازگشت به جامعه، بلکه تنها جنبه بازدارندگی و ترسانندگی مجازات است.

در میان فیلم سازان ایرانی، می توان فیلم محاکمه ساخته ایرج قادری را نام برد. در این اثر به مجازات قصاص و بخشش مجرم توسط اولیای دم نگاهی دیگر دارد به گونه ای که اعدام، به حاشیه رانده می شود. و بر خلاف روال و باور متعارف جامعه ایرانی و وجود خرده فرهنگ افاغنه در ایران ، برای تعیین مسبب جرم، آگاهی هایی تازه می دهد.

با این حساب، چون سینمای روشنفکرانه، نگاهی تازه به زندگی اجتماعی نوع بشر دارد، از این رو با تکیه بر سینما گران مولف - که دغدغه ها و دردهای جامعه را حس می کنند - می توان گفت که اینک هنر هفتم، هم پوشانی های بسیاری با دنیای حق و عدالت دارد و نوید بخش بالا رفتن آگاهی افراد جامعه در باره ی حقوق انسانی خویش است.

منبع: روزنامه ی اعتماد شنبه 15 بهمن 1390 صفحه 8 (حقوقی)

           فلسفه وکالت

            نوشته رضـا مقصــودی (وکیل دادگستـری و مدیر سایت حقوقی راه مقصــود)

برای بررسی جامع و همه جانبه پیرامون فلسفه وجودی نهاد وکالت ، نقش وکیل در اجتماع و تأثیر اصلاح سازمان وکالت بر اصلاح نهاد قضا و پیشبرد و حل و فصل دعاوی، می بایست ابتدا به منشأ ظهور و بروز این تأسیس و سیر تاریخی آن اشاره کرد.

وکالت در یونان:
شاید بتوان قدیمی ترین نسخه و ریشه وکالت را در ششصد سال پیش از میلاد در آتن جستجو کرد. اساساً در رم و یونان باستان که خاستگاه بزرگان اندیشه بخصوص در علوم منطق و فلسفه بوده است ، برای وکالت و قضاوت و مجامع قانونگذاری ، شأن و مرتبت خاص و والائی قائل بودند. در عصر جمهوری، فن سخنوری در روم توسعه فراوانی پیدا کرد وعلتش آن بود که دو شرط برای مطرح شدن فرد درفضای سیاسی ضرورت داشت، اول آگاهی به مواد قانونی برای دفاع از خود و دوم بهره‌مند بودن از فن سخنوری.

لطفاْ برای خواندن اصل مقاله به ادامه مطلب بروید

نقش وکلا در تحقق عدالت

سخنرانی استاد: دکتر سید علی آزمایش

این سخنرانی در مورخه 8/3/1390 در جمع وکلا و کارآموزان و دانشجویان حقوق، در مشهد ارائه و توسط آن استاد گرانقدر بازبینی شده است. ( برگرفته از فصلنامه وکیل مدافع - ارگان داخلی کانون وکلای دادگستری خراسان، سال نخست، شماره دوم، پائیز 1390  )

مقدمه

به نام خداوند جان و خرد     

          غزلی از شمس خوانده شد، بنده یک بیت دیگر از شمس را اضافه می‌کنم تا ببینید عمق فرهنگ و عمق تفکر ایرانی تا به کجاست. این غزلی که خواندند راجع به خدا بود، راجع به مهر و پیوند با خدا و پیوستن به خدا، بسیار هم زیبا و قشنگ انتخاب شده بود. غزلی هست در دیوان شمس که بنده فقط مطلعش را عرض می‌کنم، اگر حوصله داشتید پیدایش کنید و آن را بخوانید، برای آنهایی که امروز در دنیا طرفدار حقوق بشر هستند و دنبال حقوق بشر می‌روند (ظاهراً) و از جمله خود ما، شنیدن آن خوب است. می‌فرماید : «» هزار سال رهست از تو تا مسلمانی ....

لطفاً برای خواندن بقیه سخنرانی بر ادامه مطلب در زیر  بروید

 مجازات های دوران قاجار به روایت تصویر

               نوشته محمد مهدی حسنی *

 الف – مقدمه:

ورود و رواج عکاسی در کشور ما، به قرن 19 م. (دوران قاجار) باز می گردد،  ذوق هنری و دلبستگی فراوان ناصرالدین شاه به این فن موجب شد تا نه تنها خود به این کار مبادرت کند، و عکاس خانه مبارکه کاخ گلستان و نیز رشته  تحصیلی عکاسی در دارالفنون، تأسیس شود. بلکه علاوه بر عکس های فراوانی که شاه قاجار و عکاسان ایرانی مانند عبدالله میرزا قاجار، میرسید علی خان و منوچهر میرزا برداشته اند، به برخی خارجیان مانند ژول ريشار فرانسوی، لوئيجى پِشِه (Luigi Pesce) ناپلی، لوئيجى مونتابونه، و از جمله آنتوان سوروگین نیز فرصت عکاسی از ابنيه ، عمارات دولتی و اماکن تاریخی، کاخ‌هاى تشريفاتي، مساجد و تکايا، بقعه‌ها، مقابر و پل‌ها،  نمايش‌هاى دربارى و مناسبت‌هاى مهم دولتى و زندگی روزمره و رویدادهای گوناگون ایران را بدهد.

برای خواندن بقیه مقاله بر ادامه مطلب کلیک فرمایید

زندگی نامه و وصیت شادروان احمد شریعت زاده

نوشته ی محمد مهدی حسنی

الف - در باره ی استاد شریعت زاده

در تاریخ حقوق و وکالت ایران، شادروان احمد شریعت زاده (مشاور)، فرزند حاج سید تقی شریعتمدار، یکی از شخصیت های برجسته قضایی و وکالت دادگستری است. وی در سال ۱۲۶۲ شمسی در محله قدیمی سنگلج تهران (پارک شهر سابقاً قسمتی از این منطقه بوده) چشم به جهان گشود . پس از فراگیری فقه و دیگر علوم وابسته اسلامی ، و تحصیل علم حقوق و معارف وقت علوم طبیعی و زبان فرانسه، نزدیک به 65 سال (حدود 16 سال در سمت قاضی و پیش از پنجاه سال به عنوان وکیل دادگستری) به دستگاه قضاوت و وکالت این کشور خدمت نمود.

خدمات آن شادروان در اولین تشکیلات قضائی کشور از سال 1291 در زمان وزارت مرحوم مشیرالدوله و با سمت معاون دادسرای تهران آغاز شد و پس از طی سمت های مختلف، به مقام معاونت اول دادسرای دیوان عالی کشور رسید. و تا 1307 به شغل قضاوت اشتغال داشت. ....................

برای خواندن بقیه یاداشت بر ادامه مطلب کلیک فرمایید

تاریخ وکالت در ایران

بخش اول (مقدمه و وکالت در ایران باستان)

نوشته ی محمد مهدی حسنی

با پوزش

برای خواندن نوشته حک و اصلاح شده، بر لینک زیر کلیک فرمایید:

http://dad-hassani.blogfa.com/post/615

داستان "زن خاموش" کهن ترین رویه قضائی

اهمیت عدالت و نفقه زن نزد سومریان

نویسنده : Samuel Noah Kramer

ترجمه : دکتر داود رسائی (1)

در حدود سال 1850 پیش از میلاد، قتلی در سرزمین سومر، رخ داد. جریان واقعه ازاین قرار بود که سه تن که یکی از آنان، باغبان و دیگری آرایشگر و سومی شغلش بر ما معلوم نیست، شخصی را بنام "لو- اینانا" - از کارکنان معبد - به قتل رساندند. قاتلین جریان قتل را به عللی که ذکر نشده، به همسر مقتول "نین دادا " اطلاع دادند.

عجب آنکه همسرمقتول راز این جنایت را مکتوم داشت و مقامات مسئول را مطلع نکرد.

ولی چون چنگال عدالت، گاهی تواناست، خاصه در کشور پیشرفته و متمدنی چون سومر. خبر جنایت را در پایتخت سومر " ایسین = isin " به عرض پادشاه رساندند، وی موضوع را به "مجمع همشهری ها" در "نیپور" احاله کرد.

در دادگاه، نه نفر مامور تعقیب متهمین گشتند. نظر آنان چنین بود که : نه فقط مرتکبین اصلی جرم بایستی تعقیب شوند، بلکه همسر مقتول نیز بعنوان شریک جرم بایستی تعقیب گردد، چون در واقع، وی با سکوت خود در جرم شرکت جسته است.

دفاع از همسر مقتول را دو تن بعهده گرفتند. وکلای مدافع اعلام داشتند که : مقتول نفقه همسر خود را نمی پرداخته و سکوت زن ناشی از بیمهری مرد بوده است. این زن بهیچ نحو در قتل شوهرش دخالت نداشته و از این رو نباید مجازات شود.

اعضای "مجمع همشهریها"، نظر وکلای مدافع را پذیرفتند و پس از شور چنین رای دادند: کیفر جنایت متوجه مباشرین جرم و مجازات آنان اعدام است، اما زوجه مقتول از اتهامات وارده مبرا میباشد.

لطفاً برای خواندن بقیه به ادامه مطلب بروید

خطابه یی از محمد علی فروغی (ذکاء الملک )

سال ها باید که تا چون او یکی مرد تمام

مام گیتی زاید آنگه پرورد اندر کنار (همایی ) * 1

الف – زندگی نامه فروغی :

محمد علی فروغی ( ذکاء الملک ) در سال 1254 ﻫ . ش. ) در تهران متولد گردید. پدر وی، مرحوم ذکاء الملک اول از رجال بزرگ علم و ادب است. فروغی در آستانه جوانی ( سال 1271 ﻫ. ش ) وارد مدرسه دارالفنون گردید و به آموختن مقدمات طب مشغول شد. چون طب و طبابت را مطابق ذوق و قریحه خویش نیافت، آن را رها کرده و به رشته ادبیات و فلسفه روی آورد و همچنین در فرا گرفتن سایر علوم جدید و آموختن و تسلط کامل بزبان فرانسوی و انگلیسی کوشید و اینهمه او را یکی از برجسته ترین دانشمندان این کشور نمود . سوای ایراد و اشکال وارده بر مواضع سیاسی مرحوم فروغی و نقش وی در استقرار و تداوم رژیم سلطنتی گذشته که بهر حال ابر و سایه ای سیاه بر خورشید وجود و حیات وی تلقی می گردد، همگان اذعان دارند وی معلمی دلسوز، زحمتکش و وارد بود که از فنون ادب بهره واقعی و حظی وافر داشت. نویسنده و منشی کم نظیر، سخن شناس و سخن سنج، خطیب، ادیب، مورخ، دانشمند، نقاش و فیلسوف و حکیمی بی مانند بود.

لطفاً برای خواندن بقیه مقاله به ادامه مطلب بروید

تاریخ حقوق - سرگذشت نخستین قانون جزا و چگونگی تشکیل پلیس در ایران

نوشته: محمد مهدی حسنی

سرگذشت حقوق موضوعه جدید ایران و همچنین تشکیلات امروزین پلیس ( بعنوان ضابط قضایی)، ریشه در سالهای قبل از امضا فرمان مشروطیت دارد و شالوده و پی ریزی این تاسیسات را می توان در دوره ناصری جستجو کرد، مقطعی از تاریخ کشور ما که مسافرت و آمد و شد متقابل ایرانیان به اروپا کم کم روابط فرهنگی و سیاسی نابرابری را گسترد. در این دوره برخورد امواج فرهنگ جدید مغرب زمین به ساحل نهاد های فرهنگی و اجتماعی و سیاسی ما و نشر و پذیرش افکار متفکرین قرن هیجدهم فرانسه، سوغات و ره آورد شاه و منورالفکران وقت اروپا رفته به کشور ماست. و اینهمه با خود آثار مثبت و منفی بسیاری بدنبال داشت. بلاتردید دستیابی به اطلاعات و واقعات آنزمان و مطالعه سرگذشت افراد دخیل در ماجرا، برای علاقمندان به تاریخ و خاصه شناسائی کامل ریشه های حقوق موضوعه ما و تبیین پیشینه پلیس در کشور بسیار مفید و لازم است .

در این مقطع تاریخی و در موضوع مورد بحث، یک نام بیش از هر چیز خودنمایی می کند : کنت دومونت فرت " conte de monte frête " که سابقاً چهارراه کنت، واقع در خیابان لاله زار تهران، نام همین شخص را بر جبین خود داشت.

لطفاً برای خواندن بقیه مقاله به ادامه مطلب بروید