چه بگویم ؟     (حقوقی، ادبی و اجتماعی)

انواع مال غیر منقول به لحاظ ثبت دفتر

( مقررات ثبتی حاکم بر انواع آبها )

نوشته ی محمد مهدی حسنی

الف – طرح بحث و تقسیم مطلب

قبلاً اشاره کرده ایم که از یک دیدگاه، و توجهاً به مقررات قانون ثبت، املاک به لحاظ اتمام عملیات مقدماتی ثبت و ثبت دفتر، به دو گروه ذیل تقسیم میشود :

1 – املاکی که ثبت "دفتر املاک" میشود.

2 – املاکی که ثبت "دفتر قنوات" میگردد .

ماده 126 آئین نامه قانون ثبت می گوید : " در مورد قنوات مستقل دفتری بنام دفتر ثبت قنوات، تخصیص داده میشود. که کلیه قنواتی که مستقلاً مورد معامله واقع میشود و تابع املاک نیست، در آن دفتر به ثبت برسد و با رعایت تعداد قنوات هر ناحیه و به نسبت سهام وعده مالکین آن باید یک یا چند دفتر برای قنوات یک یا چند ناحیه اختصاص داده، دفتر ثبت قنوات نیز در ولایات دو نسخه خواهد بود." با توجه به ماده مذکور و نیز ماده 1 همان آئین نامه و تبصره ذیل آن، که اشاره به دفتر ثبت قنوات دارد. روشن میشود که به لحاظ اهمیت و نقش آن، دفتر ثبت قنوات، در واقع همان دفتر املاک است با این فرق که در دفتر قنوات، صرفاً قنوات و چشمه های مستقل و بدون زمین به ثبت میرسد، و سایر املاک و اموال غیر منقول، ثبت دفتر املاک میشود . این تفکیک از آنجا ناشی میشود که در کشورما، با توجه به موقعیت جغرافیایی و قرارگیری در محدوده اقلیمی خاص، و وجود کویرهایی با وسعت زیاد، قانونگذار مجبور گردیده، تا با وضع مقررات خاص و ویژه در ارتباط با مالکیت و مصرف آب، به طرق مقتضی حقوق مالکین و حقابداران را حفظ نماید؛ بنحوی که نظم و نسق امور مربوط به آنها به هم نخورد .

لطفاً برای خواندن بقیه مقاله به ادامه مطلب بروید

حسنی یه خطّ هیروگلیف

نوشته : محمد مهدی حسنی

خط هیروگلیف حدود ۵ هزار سال قبل (بعد از برپايي حكومت سومريان بين النهرين در مصر) از تصویرنگاری مشتق شد. نزدیک به ۵۰۰ علامت تصویری در خط هیروگلیف وجود دارد .این خط را مصریان اولین بار جهت نوشتن مطالب خود اختراع کردند و آن را هیروگلیف نامیدند. هیروگلیف به معنی کنده‌کاری مقدس و خط مقدس است که کنده‌کاران و صنعتگران آن را در دیوار آرامگاه‌ها، ستون‌ها، تندیس‌ها، مهرها و ... به کار می‌‌بردند (به نقل از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد) . در مورد چگونگی كشف قطعه سنگ موسوم به لوح رشيد توسط یک سرباز فرانسوی ( اولین متن مکشوفه از این خط ) ، و خواندن خط هيروگليف توسط ژان فرانسوا شامپوليون فرانسوي و اطلاعات جامع دیگر از فرهنگ مصر باستان و چگونگی و سرنوشت خط هیروگلیف می توانید به دو سایت : EGYPT و medjai مراجعه فرمائید .

دكتر ژاله آموزگار، اسطوره‌شناس و استاد دانشگاه تهران، در بررسی در مورد تاريخ اساطيري خط میگوید که مصریان باستان، ثوت / توث (Thot / Toth) خداي منطقه هرموپوليس ( با بدن انسان و سر لك‌لك ) را مخترع خط مي‌دانند كه از سوي رع (Ra) بر خط هيروگليف معرفت يافت و نگارش را به آدميان انتقال داد. تصوير ايزد بانويي به نام سسهت (Seshat) نيز كه خداي سالنامه‌هاست، روي روايتي بازمانده از اين دوران ديده مي‌شود. « به نقل از لوح تا لوح » . همچنین در میان آثار بجا مانده از دوره باستانی ما نیز خط مذکور دیده می شود. سنگ نوشته هايي به خط هيروگليف مصري از كمبوجيه ، داريوش اول ، خشيارشاه اول ، اردشير اول ، و داريوش سوم در مصر يافت شده است . كه مهمترين آنها : عبارتند از : 1 - سنگ نوشته هایي مربوط به داريوش اول در تل المسخوته ، شالوف و سوئز است. 2 - سنگ نوشته ای به خط هيروگيلف مصري بر پايه مجسمه داريوش اول كه در شوش يافت شده است . 3 - سه نوشته كوتاه به خط هيروگيلف مصري ،که جزء كتيبه هاي چهار زبانه روي سه گلدان مربوط به يكي از اردشيرها ، وجود دارد . 4 - نوشته اي به خط دموتي مصري روي سكه اي از اردشير سوم ، كه در مصر يافت شده است . و ۵ - بلاخره دو متن به زبان يوناني از شاهان هخامنشي در دست است : الف - نامه ای از داريوش اول به والي مگنزيا ( MAGNESIA ) ب- و حكمي از اردشير دوم ( بنقل از : forum.gigapars)

از مطلب دور نشویم . اساسا هدف بنده، از نوشته حاضر آگاهی رسانی در باره خط هیروگلیف نیست. بلکه تنها از باب تنوع و تفریح میگویم . هرگاه دوستان کنجکاو باشند که بدانند نام خود یا یا هرکس و چیز مورد علاقه شان به خط تصویری چگونه نگاشته می شود؟ می توانند سری به سایت upennmuseum بزنند.

در اینصورت براحتی و با تایپ نام مورد نظر خود در محل تعیین شده به لاتین، و یک کلیک، بلافاصله از دیدن واژه انتخاب شده به خط هیروگلیف لذت خواهید برد. بنده در یک زنگ تفریح، چنین کردم .

نتیجه آن (hassani, your name in hieroglyphs is ) بصورت تصویر بالا بوده، که فوقاً تقدیم شد . پیشنهاد می کنم شما نیز این موضوع را امتحان کنید: upennmuseum

لینکوگراف Linkograph اولین موتور جستجوی " تگ ها "  به زبان فارسی، و یک لینکستان عمومی است.  که روز بروز بوسیله وبلاگ نویسان کامل و قابل استفاده تر میشود. اگر شما نیز وبلاگ می نویسید، میتوانید هر پست وبلاگتان را جداگانه و به همراه یک یا چند کلمه کلیدی ( تگ  - TAG) مرتبط با آن مطلب، در لینکوگراف ثبت کنید تا دیگران در هنگام جستجوی کلمه کلیدی مذکور، مطلب مورد نظرشان را که شما نگاشته اید، پیدا کنند.  همچنین می توان لینک هایی را که از نظر شما خواندنی است، در لینکوگراف ثبت کنید،  تا دیگران به لینک های انتخابی  شما دست یابند. جستجو در سایت هایی که  تگ ها ‌اساس کارشان است.، با موتور های جستجوگر معمولی مانند گوگل تفاوت دارد. موتور های جستجوگر دنبال کلمه جستجو شده در متن صفحات می گردند. در حالیکه سایتهایی که بر اساس تگ ها کار میکنند، نتایج را از روی کلمات کلیدی ای که کاربران به صفحات خود نسبت داده اند،  در اختیار ما می گذارد. بنابراین به جای جستجوی عبارات طولانی مانند "آخرین کاست استاد شجریان" که معمولا نتیجه ای در بر نخواهد داشت ، بهتر است کلمات کلیدی مانند "شجریان" و یا "موسیقی سنتی" را جستجو کنید. 

 لینکوگراف در ایران مدیریت میشود و علاوه بر تبعیت از قوانین بین المللی، تابع قوانین کشور ایران نیز می‌باشد. به همین دلیل لینک های حاوی مطالب الحادی و مخالف ادیان الهی، تصاویر یا مطالب مستهجن و خلاف اخلاق حسنه، و نیز توهین آمیز به مقامات کشور و سایر شهروندان حذف می شوند.

نقد و بررسی لایحه حمایت خانواده

نوشته: مرضیه محبی - وکیل پایه یک دادگستری

پدرم هم ز مادرست آخر مادرم نیز دخترست آخر

گر نه بر در صدف نقاب شدی قطره آب بازآب شدی

دانه بی کشت کی ببار آید آسمان بی زمین چکار آید ( امیر خسرو دهلوی )

قرار است بزودی لایحه حمایت خانواده ، در صحن علنی مجلس مطرح شود. اینجانب مدتهاست ، بنا به دلایلی - که ذکرش اینجا ضرورتی ندارد - از قبول طرح و دفاع دعاوی خانوادگی بدورست. و مراجعه کنندگان دفترخود را به همکار گرامی سرکار خانم مرضیه محبی دلالت می نماید. مایل بودم، به دلیل اهمیت لایحه مذکور، و تاثیر بسیارش بر وضعیت حقوق اساسی و مدنی بیش از نیمی از جمعیت کشور، در این مورد کار کنم و نقدی نویسم . لیکن مطلع شدم همکار گرامی سرکار خانم مرضیه محبی در صدد تهیه مطلبی در نقد لایحه حمایت خانواده می باشند، از ایشان درخواست کردم، اجازه دهند مطلب مذکور را در وبلاگم نشر دهم.

لطفاً برای خواندن اصل مقاله به ادامه مطلب بروید

انواع مال غیرمنقول به اعتبار مراحل ثبت

نوشته : محمد مهدی حسنی

الف – طرح بحث و تقسیم مطلب :

در نظام حقوقی ما، اصولاً بیان اراده در هنگام تنظیم قرارداد، نیاز به تشریفات خاص ندارد و توافق ساده اشخاص در میانشان پیمانی الزام آور تلقی میشود، با وجود این چون رعایت بعضی تشریفات در اثبات قرارداها و نظام معاملات اثر فراوان دارد*1 لذا قانونگذار رعایت این تشریفات را به لحاظ حفظ نظم و تنسیق معاملات لازم دانسته است . یکی از مصادیق بحث فوق قرارداهای مربوط به نقل و انتقال اموال غیر منقول میباشد که بعضاً وفق مقررات می بایست، انتقالات مربور در دفتر اسناد رسمی صورت گیرد، در غیر اینصورت حسب قوانین مصوب هیچگونه آثار قانونی بیع صحیح بر تنظیم چنین اسنادی بار نمی شود.

ماهیت قولنامه و آثار و حواصل ناشی از تنظیم این گروه از اسناد عادی، موضوع بسیاری از کتب و مقالات حقوقی قرار گرفته است. در غالب نوشته های مذکور، با طرح مقررات مواد 22 و 46 و 47 و 48 قانون ثبت و تاکید بر آمره بودن قواعد ناشی از آن، پذیرش قولنامه عادی، برای اثبات انتقال اموال غیر منقول بی اعتبار دانسته شده است *2 . لیکن تا کنون از دیدگاه حقوق ثبت، مواد مذکور و سایر مقررات مربوط، مستقلاً مورد تجزیه و تحلیل قرار نگرفته؛ و اساساً جای این بحث خالی است که به لحاظ مقررات قانون ثبت، معاملات راجع به عین و منافع و حقوق کدام گروه از املاک و با چه ویژگی و وضعیت ثبتی و حقوقی، اجباری می باشد ؟

لطفاً برای خواندن بقیه مقاله به ادامه مطلب بروید

منع تغییر کاربری و تفکیک اراضی کشاورزی و باغی

نوشته ی محمد مهدی حسنی

یادآوری:

مقاله و تحقیق حاضر، به همکاران سابق خود و کارشناسان فعلی خدوم و دانشمند اداره حقوقی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، تقدیم می شود. که تعصب به آب و زمین سبز را با آنان، و در کنارشان فرا گرفتم.

بودم آن روز در این میکده از دردکشان

که نه از تاک نشان بود و نه از تاکنشان

مقاله:

پس بگوید آفتاب ای نار شید چون که من غایب شوم آید پدید

سبزه ها گویند ما سبز ازخودیم شاد و خندانیم و ما عالی قدیم

نطق آب و نطق خاک و نطق گل هست محسوس حواس اهل دل ( مولوی )

دو موضوع : " منع تغییر کاربری " و همچنین " ممنوعیت تفکیک کمتر از حد نصاب " اراضی کشاورزی و باغات، دو مقوله علی حده، لیکن در راستای اجرای یک سیاست، وآن : حفظ زمین های کشاورزی است. در ویکی ‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد، " حفظ کاربری اراضی " ، جلوگیری از تغییر نحوه استفاده از زمین های خاص توسط مالکان یا متصرفین آن، در صورتی که تغییر کاربری آنها آثار منفی طبیعی، اقتصادی، سیاسی، علمی یا فرهنگی به دنبال داشته باشد؛ معنی شده است. و اراضی کشاورزی، املاکی دانسته شده، که عملیات زراعت، باغداری یا تاک داری (Agriculture, Horticulture, Viticulture) به صورت تقریباً مداوم، بروی آنها انجام می گیرد. و یا به دلیل شرایط ویژه، این اراضی برای امر کشاورزی استعداد فراوانی دارند. و همچنین مهمترین اثر منفی اقتصادی كوچك تر شدن اراضی، بحث افزایش غیر منطقی هزینه تولید در واحد سطح است. بطوری كه در کشور ما ۸۴ درصد بهره برداران كشاورزی، حدود ۲‎/۴ هكتار زمین در اختیار دارند. این امر باعث شده كشاورزان به دلیل عدم صرفه استفاده از ماشین آلات به سمت استفاده از نیروی انسانی گرایش پیدا كنند و در واقع اراضی به مصارف غیر زراعی تغییر یابند. و كشاورزان سعی كنند علاوه بر تولید، به فكر تأمین هزینه خانوار خود هم باشند، كه این امر نتایج زیانباری را برای بخش كشاورزی ایران به دنبال داشته و دارد .*1

لطفاً برای خواندن بقیه مقاله به ادامه مطلب بروید

تشخیص ارزش و تاثیر گواهی

نوشته : محمد مهدی حسنی

آلت شاهد، زبان و چشم تیز

که ز شب خیزش ندارد سرگریز

گر هزاران مدعی سر بر زند

گوش قاضی جانب شاهد کند

قاضیان را در حکومت این فن است

شاهد ایشان را، دو چشم روشن است

گفت شاهد زان بجای دیده است

کاو به دیده بی غرض سر دیده است

مدعی دیده ست اما با غرض

پرده باشد دیده دل را غرض

حق همی خواهد که تو زاهد شوی

تا غرض بگذاری و شاهد شوی *1

در یک پرونده حقوقی مطالبه وجه، اینجانب وکیل معاضدتی محکوم علیه بودم. با توجه به عدم تمکن مالی موکل، دادخواست اعسار از پرداخت هزینه فرجام خواهی، تقدیم گردید و شهود لازم تعرفه شدند. در روز جلسه رسیدگی، هرچند اظهارات شهود، خلاصه، و کلی، مشتمل بر دو یا سه سطر بود. لیکن چون جملگی، بی چیز و معیل بودن مدعی اعسار ، و بیکاری وی را تائید نمودند، و همچنین بیان داشتند، که وی تحت کمک های مالی پدر و برادرش روزگار می گذراند، و قادر به پرداخت مبلغ بیست میلیون ریال، هزینه دادرسی نیست؛ شهادتشان، ظاهراً بی ایراد و عیب می نمود، با توجه بعدم طرح سوال دیگر از ناحیه طرف یا دادرس، تصور اینجانب، منطقاً این بود، که طرف دلیلی خلاف آن ندارد؛ و بلحاظ دادگاه محترم نیز شهادت داده شده، - در کیفیت مطروحه، قابل قبول است. پس از مدتی اینجانب، در ناباوری با صدور دادنامه، علیه موکل و له طرف، مواجه گردیدم. در قسمت حاکمه رای، تنها استدلال محکمه محترم چنین بود :

لطفاً برای خواندن بقیه به ادامه مطلب بروید

مباحثی از حقوق ثبت 1

کلیات ( مقدمه و تقسیم بحث )

نوشته ی محمد مهدی حسنی

می خواهیم در سلسله یاداشتهایی موسوم به " مباحثی از حقوق ثبت "، ابتدا اموال غیر منقول را از دیدگاه حقوق ثبت، تقسیم کنیم . تا با استفاده از تقسیم بندی مذکور، مقررات حاکم بر تثبیت مالکیت و حقوق مربوط به هر گروه از این اموال، و نیز قوانین حاکم بر نقل و انتقال آنها را، بررسی و کنکاش کنیم. با توجه به عنوان اصلی بحث، و مطالب ومقالاتی، که در این مورد بعداً ترقیم می شود، قبلاً بیان نکاتی را به شرح ذیل ضروری میداند :

اولاً : عنوان بحث، حاکی از این است که از میان شاخه های علم حقوق، آنچه مطمح نظر ماست ، طرح مسائلی از حقوق ثبت اسناد و املاک میباشد.

ثانیاً – کوشش می نمائیم، تا اموال غیر منقول، با توجه به ویژگی ها و مقررات خاص حاکم بر آنها، تقسیم شود؛ تا امکان دستیابی به مقررات مربوط به تثبیت مالکیت و تشریفات نقل و انتقال هر گروه، به آسانی میسر شود .

ثالثاً - تلاش خواهیم کرد، تا از طرح مباحث تکراری، که سابقه طرح در کتب و مقالات منتشره حقوق ثبت دارد، حتی الامکان خودداری کنیم. و بزبان آمده و نوشته ها، تر و تازه باشد .

رابعاً - با توجه به مبتلا به بودن مباحث، و تازگی آن - که غالباً مسبوق بطرح نیست - اهتمام می ورزیم، تا از طرح مباحث نظری و علمی صرف، احتراز جوئیم. تا استفاده آن، برای کلیه دست اندکاران امور حقوقی و قضائی و ثبتی میسر شود. و به اصطلاح جنبه " کاربردی " یابد .

خامساً : توجهاً به مراتب پیش گفته و همچنین با توجه به خلاء و ابهام و تناقضات و پراکندگی موجود در قوانین، و تعجیل در نوشتن، و لزوم جمع بندی سریع مباحث، بضاعت اندک علمی راقم، عدم آشنائی وی با زبانهای غیر ملی، فقدان منابع مطالعاتی و مورد نیاز و غیره، اذعان میدارم که در نیل به هدف – آنطور که باید و شاید – موفق نبوده ، و نقایص و کاستی های بسیاری د رکار پیش رو، بچشم میخورد که انشاا... مورد اغماض اهل علم وعمل قرار گیرد .

تقسیم بندی و ذکر مطالب آتی :

یکم - به اعتبار وضعیت جریان ثبتی اموال غیر منقول، آنها به چهار دسته ذیل تقسیم می شود: 1 – مجهول ( مجهول المالک ثبتی ) 2 - از قلم افتاده ( بدون شماره ) 3 - جاری ( جریانی ) 4 - ثبت شده، سپس در مورد هر دسته، تعاریف، مختصات، تشریفات نقل و انتقال، و نحوه تثبیت مالکیت افراد نسبت به آن ها و نیزمقررات حاکم بر هر گروه را بررسی خواهیم کرد .

دوم - به لحاظ پایان عملیات مقدماتی ثبت، و ثبت اموال غیر منقول در دفاتر مخصوص، آنها به دو دسته تقسیم می شود : 1 - اموالی که ثبت دفتر املاک می شود. 2 - اموالی که ثبت دفتر قنوات می شود . سپس د رارتباط با اموال اخیر، که جای آن در میان مباحث مذکور در کتب حقوق ثبت، خالی است؛ بررسی و تحلیل های خود را ارائه می دهیم . از دیدگاه حقوق ثبت، انواع چشمه و قنوات، به سه گروه زیر تقسیم می گردد : 1- 2 - چشمه و قنات مستقل ، 2 – 2 - چشمه و قنات غیر مستقل ، 3 – 2 - حقابه . سپس به همان سبک و سیاق مبحث قبلی، انواع آبهای مذکور مورد بحث و کنکاش قرار میگیرد . یعنی به بیان تعاریف، مختصات، تشریفات نقل و انتقال، و نحوه تثبیت مالکیت افراد نسبت به آن ها و نیزمقررات حاکم بر هر گروه می پردازیم :

سوم - با در نظر گرفتن ماهیت حقوقی اموال غیرمنقول به لحاظ حقوق مدنی، و مقررات حاکم بر تثبیت و نقل و انتقال آنها، اموال موصوف به سه دسته تقسیم میشود : 1 - عین ، 2 - منفعت ، 3 - حق . پس د ر مورد نحوه و چگونگی حفظ و صیانت حقوق صاحبان دو گونه آخر – که نسبت به آن کمتر بحث و بررسی شده است - مقررات مربوطه ، بهمان روش، به تفصیل بحث می شود.

چهارم - با توجه به تقسیم شارحین قانون مدنی از اموال غیر منقول به : 1 - اموال اختصاصی ، 2 - اموال عمومی . و با تاسی به نظر آنان، اموال عمومی به دو دسته : 1 – 2 - اموال اختصاصی دولت و شهرداریها ، 2 – 2 - اموال عمومی بمعنای خاص ؛ تقسیم می گردد. و بروال مباحث قبلی، چون بحث کمتری در خصوص اموال اخیر بعمل آمده است ، لذا ابتدا از مقررات حاکم بر ثبت و نقل و انتقال اموال اختصاصی دولت و شهرداریها سخن خواهیم گفت و سپس ، بدون قید حصر، انواع اراضی و اموال غیر منقول عمومی را به اعتبار مقررات حاکم بر تشخیص و تعیین مراجع حفظ و نگهداری و واگذاری آنها، احصاء می نمائیم. و مقررات ثبتی مربوط به هر گروه را از لابلای مجموعه قوانین موجود یافته، و گرد آوری خواهیم کرد. تا چه قبول افتد و چه در نظر آید .

انشاا... مقالات حقوقی درج شده در وپ، مورد توجه، اساتید و همکاران عزیز و گرامی ( اعم از آقایان وکلاء و کارآموزان محترم ) و نیز آقایان قضات معزز و سایر علاقمندان قرار گیرد. و اگر نظری خلاف دارند بمصداق " عقل را با عقل دیگر ساز کن " مراتب را به اینجانب منعکس تا به نام آنان، در بلاگ منعکس شود.

گر بمانیم باز بر دوزیم دامنی کز فراق چاک شده است

ورنمانیم عذر ما بپذیر ای بسا آروز که خاک شده است (فخرالدین دهراجی)

اینترنت، دنیای مجازی یا واقعی

نوشته ی محمد مهدی حسنی

نه هر که چهره برافروخت دلبری داند

نه هر که آئینه سازد سکندری داند

نه هر که طرف کله، کج نهاد و تند نشست

کلاهداری و آئین سروری داند ( حافظ )

بنده در شروع کار وبلاک نویسی*1 و در اولین نوشته، تحت عنوان : "سخن نخست" عرض کردم، حقیر، نه ادیب و نه حقوقدان است. و همچنین خود را شاعر و نویسنده نیز نمی داند. لیکن به تأسی از "شاه بدخشانی" که گفته است :

گویند که هرکه یافت حرفی نزند

نی نی غلط است هر چه یابد گوید

از غیاب چند روزه عیال و فرزند استفاده کرده*2، به هیچ سبق تصمیم، مرتکب خلاف شدم. و گلاب بروتان، و رویم بدیوار، وبلاک حاضر را به ثبت رساندم.

چون هنرگوش دادن نداشتم*3، انگیزه و داعیه نخستم، تنها سخن گفتن بود و بس. می خواستم برغم نظر بزرگی چون "با یزید بسطامی" ساکن سرای سکوت نباشم، و ورّاجی کنم.

.لطفاً برای خواندن بقیه مقاله به ادامه مطلب بروید

سوال و جواب در شعر فارسی

نوشته ی محمد مهدی حسنی

فنون (علوم ) بلاغت، شامل سه فن : " معانی" ، "بیان" و بدیع است. استاد علامه جلال الدین همائی مترادف " بدیع " را، "سخن آرائی" ، "نادره گویی" و "نغز گفتاری" دانسته؛ و تاکید فرموده اند ، که شرط اصلی سخن آرایی آن است که : کلام دارای فصاحت و بلاغت ( گشاده زبانی و سخندانی ) باشد *1

در فن سخن آرایی و بدیع، " سوال و جواب " - که آنرا "مراجعه" هم میگویند - یکی از محسنات بدیع مصنوع به شمار می آید.

این صنعت چنانست که متکلم بطور سوال و جواب سخن سرآید. اعم از اینکه در یک مصراع هم سوال باشد هم جواب، یا در دو مصرع؛ یا در بیتی سوال و در بیت دیگر جواب آید.* 2 این تفنن ادبی، گاه چندان به درازا می کشد که از آغاز تا پایان یک قصیده طولانی را نیز در بر می گیرد*3.

سوال و جواب بر دو گونه است :

الف – گاه در حکایت آمده، الفاظ "گفت" ، "گفتا" ، "پاسخ داد" ، "جواب داد" و یا "شنید" و امثال آن بکار نمی رود. و سوال و جواب، با ربطی معنوی، به هم می پیوندد

مانند این شعر زیبای قاآنی، که در باره حضرت سید الشهداء ( ع )، در ادبیات مذهبی ما خوش می درخشد:

بارد چه ؟ خون زدیده، چه سان؟ روز و شب. چرا ؟

از غم. کدام غم؟ غم سلطان اولیاء.

نامش چه بد؟ حسین. زنژآد که؟ از علی.

مامش که بود؟ فاطمه. جدش که ؟ مصطفی.

چون شد؟ شهید شد. به کجا ؟ دشت ماریه

کی ؟ عاشر محرم. پنهان ؟ نه برملا .

شب کشته شد؟ نه روز. چه هنگام ؟ وقت ظهر.

شد از گلو بریده سرش ؟ نی نی از قفا .

لطفاً برای خواندن بقیه نوشته به ادامه مطلب بروید